- سه‌شنبه / ۱۵ آبان ۱۴۰۳ / ۱۴:۴۴
- دسته‌بندی: پژوهش
- کد خبر: 1403081511351
- خبرنگار : 71963
- چاپ
برنامه در مسیر اندیشه با موضوع «نسبت سیاست‌پژوهی و سیاست‌گذاری؛ الزامات و چالش‌های اثرگذاری اندیشکده‌ها بر نظام تصمیم‌گیری کشور» با حضور کارشناسان و پژوهشگران از رادیو گفتگو پخش شد.
به گزارش ایسنا، در این برنامه بردیا عطاران مدیر اندیشکده جریان، فاطمه رحمتی مدیرعامل اندیشگاه توسعه شهری مهاد، حمزه امیری مدیر کل دفتر مطالعات، رصد و پیوست اجتماعی وزارت کشور و سجاد هجری، دبیر محتوایی دومین جایزه ملی سیاست‌گذاری در محور بینشی و اندیشه‌ای به عنوان پژوهشگران و کارشناسان به ارائه سخنرانی پرداختند.
*عطاران: چشم انداز ۲۰ ساله بر مبنای نشست‌های مدیریتی تدوین شد
بردیا عطاران، مدیر اندیشکده جریان با بیان ضرورت عملکرد اندیشکده‌ها در حکمرانی کشور گفت: اندیشکده‌ها وظیفه دارند که به مسائل اساسی حکمرانی بپردازند و راهکارهایی کارشناسی و دقیق برای چالش‌های اساسی کشور، از جمله اقتصاد، سیاست خارجی و دیپلماسی منطقه‌ای ارائه دهند. مخاطب اصلی اندیشکده‌ها نظام اداری و سیاسی کشور است که در قالب وظایف روزمره خود باید از این راهکارها بهره ببرند.
عطاران بیان کرد: در شرایط فعلی جامعه، مسائلی مانند پرداخت حقوق و نگهداشت سازمان‌ها از وظایف عادی دستگاه‌هاست؛ اما چالش‌های پیچیده‌تری نظیر تنظیم روابط با قدرت‌های جهانی، به‌ویژه چین و روسیه، و نحوه تعامل با کشورهای حاشیه خلیج فارس، نیازمند طرح‌های کلان‌تر و تحلیلی‌اند که از عهده اندیشکده‌ها برمی‌آید.
وی با اشاره به نقش اندیشکده‌ها در ارائه بسته‌های حل مسئله و تهیه راهبردهای ملی برای چالش‌های کلان کشور عنوان کرد: اندیشکده‌ها با استفاده از کار کارشناسی و رویکردی تحلیلی، به نظام اداری و سیاسی کشور کمک می‌کنند تا در مواجهه با چالش‌های پیچیده و چندلایه، گامی مؤثرتر و آینده‌نگرانه‌تر بردارند.
مدیر اندیشکده جریان با اشاره به کاستی‌های تدوین نخستین چشم‌انداز ۲۰ ساله کشور گفت: چشم‌انداز ۲۰ ساله نخست، که از سال ۸۴ تا ۱۴۰۴ تدوین شد، عمدتاً بر مبنای نشست‌های مدیریتی بود، به جای اینکه به‌عنوان یک کار کارشناسی و عمیق شناخته شود. در واقع، این چشم‌انداز به جای آنکه از دل تحقیقات و مطالعات عمیق و هماهنگی‌های تخصصی بیرون بیاید، برآیندی از نظرات کلی مسئولان و مدیران در جلسات مختلف بوده است. این روند بیانگر این است که هدف اصلی به‌درستی تنظیم نشده و چشم‌انداز به‌صورت ملموس و کاربردی تعریف نگردید.
عطاران با تاکید بر لزوم تغییر روش تدوین چشم‌اندازهای ملی گفت: در تنظیم چشم‌انداز جدید نیز باید به جای جلسات صِرف و برآیندگیری، یک فرایند کارشناسی دقیق و هماهنگ در پیش گرفته شود. لازم است این چشم‌انداز با تلاش متخصصان حوزه‌های مختلف به تصویب برسد و سپس در جلسات جمع‌بندی نهایی و اجماع، این برنامه با توجه به نظرات دقیق و علمی تدوین شود. در این میان، دولت و سایر نهادهای مسئول باید تغییر اساسی در روش کار ایجاد کنند و از برآیندگیری کلیشه‌ای فاصله بگیرند.
*رحمتی: اندیشکده مستقلی در جهان وجود ندارد
فاطمه رحمتی، مدیرعامل اندیشگاه توسعه شهری مهاد با اشاره به نقش حیاتی اندیشکده‌ها در حل مسائل پیچیده کشور بیان کرد: اندیشکده‌ها برای حل چالش‌های بدخیم و چندوجهی که به تنهایی از عهده یک وزارتخانه برنمی‌آید، نقش مهمی ایفا می‌کنند. مسائلی چون ناترازی انرژی و بحران آب، نیازمند وفاق و اندیشه جمعی هستند که اندیشکده‌ها می‌توانند با سازوکارهایی مثل ایجاد توافق فکری و جمع‌آوری نظرات کارشناسی، راه‌حل‌هایی برای آنها ارائه کنند.
رحمتی ادامه داد: بسیاری از مسائل ملی، نظیر مسکن و آب، چالش‌هایی بلندمدت هستند و به همین دلیل نمی‌توانند تنها با سیاست‌های کوتاه‌مدت وزارتخانه‌ها حل شوند. وقتی نهادهای اجرایی با محدودیت‌های دوره‌های چهارساله یا هشت‌ساله مواجه‌اند، اندیشکده‌ها به‌عنوان نهادهایی با نگاه بلندمدت و خارج از چارچوب‌های اجرایی می‌توانند با تمرکز بر افق‌های ۵۰ ساله و ارزیابی دورنمای سیاست‌ها، به حل این مسائل بپردازند.
وی همچنین به کارکرد ارزیابی‌های پیشینی و پسینی سیاست‌ها در اندیشکده‌ها اشاره کرد و گفت: اندیشکده‌ها با شناسایی مزایا و عوارض احتمالی سیاست‌ها، می‌توانند هشدارهای لازم را به بدنه سیاست‌گذاری ارائه دهند. این ارزیابی‌ها هم پیش از اجرا و هم پس از آن، به منظور تحلیل نتایج و درس‌آموزی از سیاست‌های گذشته صورت می‌گیرد تا از تکرار اشتباهات جلوگیری شود و مسیر اصلاحات سیاستی به درستی پیش رود.
مدیرعامل اندیشگاه توسعه شهری مهاد، با اشاره به وضعیت اندیشکده‌ها در جهان و وابستگی‌های سازمانی و سیاسی آنها عنوان کرد: تقریباً اندیشکده مستقلی در جهان وجود ندارد. بسیاری از اندیشکده‌های مطرح مانند «رَند» که توسط وزارت دفاع آمریکا تأسیس شده و از آن به‌طور گسترده بهره می‌گیرد، وابستگی سازمانی دارند. در آمریکا اندیشکده‌ها اغلب به احزاب سیاسی یا بنیادهای مالی وابسته‌اند و به تبلیغ سیاست‌ها و منویات همان گروه‌ها می‌پردازند.
رحمتی به برخی چالش‌های استقلال اندیشکده‌ها نیز پرداخت و افزود: اندیشکده‌ها می‌توانند درون همان فضای سیاسی، گزینه‌های سیاستی متنوعی را ارائه دهند. البته، به دلیل محدودیت‌های سیاسی و نبود نهادهای واسطی که بررسی و توازن را فراهم آورند، معمولاً ساده‌ترین راهکارها برگزیده می‌شود. در واقع، نظام حکمرانی برای تغییر سیاست‌های فعلی، به گزینه‌های متنوع نیاز دارد و این نیاز باید از سوی اندیشکده‌ها به‌خوبی شناسایی و تبیین شود.
رحمتی تصریح کرد: اندیشکده‌ها باید نه‌تنها گزارش‌های خود را به‌روشنی تهیه کنند بلکه پارادایم و رویکردهای مختلف را نیز برای سیاست‌گذاران توضیح دهند تا آنان بتوانند به انتخابی آگاهانه دست بزنند؛ اندیشکده‌ها با ارائه گزارش‌های جامع و تبیین مزایا و معایب سیاست‌ها در چارچوب‌های فکری مختلف، می‌توانند نقشی مؤثرتر در تصمیم‌گیری‌های کلان ایفا کنند.
*امیری: اندیشکده‌ها باید پل ارتباطی مؤثری میان نهاد علم و نهاد قدرت باشند
حمزه امیری، مدیر کل دفتر مطالعات، رصد و پیوست اجتماعی وزارت کشور، با اشاره به جایگاه و کارکردهای اندیشکده‌ها در نظام حکمرانی گفت: اندیشکده‌ها می‌توانند و باید پل ارتباطی مؤثری میان نهاد علم و نهاد قدرت باشند. نهاد علم مسئولیت تولید و گسترش دانش و تربیت نیروی علمی را بر عهده دارد، اما برای استفاده کاربردی از این دانش و حل مسائل حکمرانی، به مجموعه‌هایی نیاز داریم که در پیوند میان علم و قدرت نقش ایفا کنند و دانش علمی را در اختیار دستگاه‌های اجرایی و حکمرانی قرار دهند.
وی با بیان اینکه جمهوری اسلامی در نظام مشاوره و سیاست‌گذاری کشور به تجربه‌های تازه‌ای رسیده است، افزود: نظام سیاسی و نهاد علم در کشور ما در مقایسه با نظام‌های بالغ‌تر جهانی، هنوز به جایگاه نهایی خود نرسیده‌اند و اندیشکده‌ها باید واسطه‌ای باشند که با رفع این شکاف، به تثبیت و کارآمدی این دو نهاد کمک کنند. این نهادهای نوپا نیازمند مراقبت و هدایت هستند تا در مسیری صحیح رشد یابند و بتوانند نقش واقعی خود را در حل مسائل ملی ایفا کنند.
امیری در ادامه تأکید کرد که اندیشکده‌ها می‌توانند در زمینه‌سازی برای تدوین اسناد کلان کشور مؤثر باشند، گفت: اندیشکده‌ها باید راه‌های متنوع و گزینه‌های گوناگون را پیش روی سیاست‌گذاران قرار دهند تا این نهادها بتوانند بهترین مسیر را از منظر صرفه اقتصادی و پایداری اجتماعی برگزینند و به اهداف چشم‌اندازها دست یابند.
مدیر کل دفتر مطالعات، رصد و پیوست اجتماعی وزارت کشور با اشاره به اهمیت رصد و نظارت کلان بر برنامه‌های توسعه گفت: یکی از رسالت‌های اصلی اندیشکده‌ها، مراقبت از تطابق برنامه‌های اجرایی با چشم‌اندازها و اصلاح انحرافات احتمالی در این مسیر است. نظام‌های اداری و اجرایی کشور، به دلیل پیچیدگی‌های روزمره، به این پشتیبانی نیاز دارند و این مسئولیت اصلی اندیشکده‌هاست که به برنامه‌های توسعه کمک کنند تا در هماهنگی با اهداف کلان کشور پیش بروند.
*هجری: یکی از مشکلات جدی اندیشکده‌ها فاصله میان نظام علم و اندیشه‌ورزی است
سجاد هجری، دبیر محتوایی دومین جایزه ملی سیاست‌گذاری در محور بینشی و اندیشه‌ای در تبیین جایگاه نهاد علم در کشور به چهار عنصر کلیدی اشاره کرد و گفت: این عناصر شامل روحیه علمی، معنای دقیق علمی، مقام جامع علمی و ترویج علم است. مشکلات موجود در این بخش‌ها نه‌تنها به نهاد علم، بلکه به نظام اندیشه‌ورزی و به‌ویژه علوم سیاست نیز آسیب وارد کرده است. به‌طور خاص، این نظام باید از طریق دانشگاه و حوزه تولید شود و به شکلی بومی به نیازهای علمی و سیاستی پاسخ دهد، اما در این مسیر کمبود منابع بومی و حتی ترجمه، به چالشی بزرگ تبدیل شده است.
هجری در ادامه افزود: یکی از مشکلات جدی، فاصله میان نظام علم و نظام اندیشه‌ورزی است؛ افرادی که در نظام اندیشه‌ورزی فعال‌اند، غالباً پیوند واقعی با علوم سیاست و ادبیات تخصصی مرتبط ندارند. این ضعف ادبیات و عدم ارتباط عمیق میان دانشگاه و نظام اندیشه‌ورزی، از مسائل کلیدی این حوزه است و ضرورت دارد که اندیشکده‌ها با رجوع به دانشگاه‌ها و منابع علمی معتبر این نقص را جبران کنند.
وی در توصیف نقش و چشم‌انداز نظام اندیشگاهی کشور با تصریح اینکه اندیشکده‌ها باید در نقش «قدرت نقاد نارسمی» در مقابل قدرت رسمی عمل کنند، گفت: اندیشکده‌ها می‌توانند به‌عنوان نهادهایی مستقل در برابر فساد و رشد نامتوازن قدرت رسمی مقاومت کنند. در این میان، استقلال نسبی اندیشکده‌ها که به معنای وابسته نبودن به یک قدرت خاص و حفظ توان نقادی است، بسیار اهمیت دارد. اگر زیست‌بوم اندیشکده‌ها به شکلی مستقل و پویا فعالیت کند، می‌تواند نقش نیرومندی در نقد سازنده قدرت رسمی ایفا کند.
هجری در پایان با اشاره به ضعف هویت اساسی نظام اندیشگاهی کشور گفت: کمبود هویت، از بزرگ‌ترین موانع برای اندیشکده‌های ما است. وقتی بسیاری از اندیشه‌ورزان به‌سرعت وارد نهادهای دولتی می‌شوند، این نشان‌دهنده ضعف هویتی این نظام است. اندیشکده‌ها باید برای کسب هویت و استقلال، افراد و ساختارهای خود را توسعه دهند و برای این مهم، نیاز به ادبیات و منابع علمی مستقل و مرتبط، ضروری است.
انتهای پیام
- خرید برنج ایرانی قیمت برنج ایرانی جمینجا خرید سی پی بلیط فلای‌تو‌دی بلیط هواپیما سرور مجازی ایران طراحی سایت لیفت صورت با نخ بلیط اتوبوس HP خرید سرور خرید نهال erp نرم‌افزار مانتو چاپ لیبل ICDL مدرک خرید سی پی کالاف تعمیرکار جک پارکینگی دانلود فیلم مزایده خودرو دانلود آهنگ خرید بلیط هواپیما بهترین جراح بینی حرف آخر آژانس مسافرتی سفریار خرید سرور مجازی
- در زمینه انتشار نظرات مخاطبان رعایت چند مورد ضروری است:
- -لطفا نظرات خود را با حروف فارسی تایپ کنید.
- -«ایسنا» مجاز به ویرایش ادبی نظرات مخاطبان است.
- – ایسنا از انتشار نظراتی که حاوی مطالب کذب، توهین یا بی‌احترامی به اشخاص، قومیت‌ها، عقاید دیگران، موارد مغایر با قوانین کشور و آموزه‌های دین مبین اسلام باشد معذور است.
- – نظرات پس از تأیید مدیر بخش مربوطه منتشر می‌شود.
